Diabetes is een chronische ziekte die het vermogen van het lichaam om de bloedsuikerspiegel te reguleren aantast. Hoge bloedsuikerspiegels kunnen schade aanrichten aan kleine bloedvaten, waaronder die in het netvlies.
Symptomen van diabetescomplicaties in het oog
Wanneer de bloedvaten van het netvlies beschadigd raken, kan een zuurstoftekort ontstaan in het netvlies of vocht lekken uit deze bloedvaten in het omliggende weefsel, inclusief de macula.
De belangrijkste oogcomplicaties bij diabetes zijn: diabetische retinopathie (DR), diabetisch maculair oedeem (DMO), cataract en neovasculair glaucoom.
De 2 belangrijkste risicofactoren om deze complicatie te ontwikkelen zijn:
- slechte regeling van de bloedsuiker
- de duur dat de diabetes reeds bestaat.
Belangrijk om te weten is dat deze complicaties zowel bij type 1 als bij type 2 kunnen ontstaan!
Diabetische retinopathie
Diabetische retinopathie wordt veroorzaakt door beschadiging van de wand van de fijne bloedvaatjes van het netvlies, het lichtgevoelige weefsel aan de achterkant van het oog. Deze bloedvaatjes zijn extreem belangrijk voor het netvlies. Zij voorzien het netvlies van zuurstof. Deze bloedvaatjes kunnen gaan lekken, wat leidt tot oedeem (vochtophoping) in het netvlies of zij kunnen verstopt geraken waardoor het netvlies een tekort aan zuurstof ondergaat. Na verloop van tijd kunnen daardoor nieuwe abnormale bloedvaten worden gevormd, die fragiel zijn en gemakkelijk kunnen bloeden.
Er zijn verschillende stadia van diabetische retinopathie, waaronder:
In dit stadium krijgen bloedvaten in het netvlies kleine uitstulpingen ( micro-aneurysmata), kunnen ze gaan lekken en kan er zwelling en of zuurstoftekort optreden.
In dit gevorderde stadium worden nieuwe bloedvaten gevormd in het netvlies als gevolg van zeer ernstig ( soms onbehandeld) zuurstofgebrek. Deze bloedvaten zijn zwak en kunnen gemakkelijk bloeden, wat kan leiden tot bloedingen in het glasvocht van het oog. Dit geeft de klachten van donkere vlekken en uiteindelijk tot gezichtsverlies.
Vroegtijdige detectie en nauwgezette monitoring van de ooggezondheid zijn van vitaal belang. Reguliere oogonderzoeken door een oogarts zijn dus essentieel om eventuele veranderingen in het netvlies op te sporen en de behandeling op het juiste moment te starten.
Bij elke diabetisch patiënt zou dus jaarlijks het netvlies moeten nagekeken worden (oogfundusonderzoek). Nadat de pupil verwijd wordt met een oogdruppel, kijkt men naar het netvlies om afwijkingen op te sporen. Dit onderzoek wordt uitgevoerd aan de spleetlamp (microscoop) met een vergrotende lens. Dit onderzoek is volledig pijnloos.
Diabetisch maculair oedeem (DMO) treedt op wanneer er vochtophoping ontstaat in de macula, het centrale deel van het netvlies dat verantwoordelijk is voor het scherpe zicht. DMO is een van de belangrijkste oorzaken van slechtziendheid en blindheid bij mensen met diabetes in de westerse wereld.
De symptomen van diabetisch maculair oedeem kunnen variëren. Sommige mensen merken mogelijk geen symptomen op in de vroege stadia van DMO, daarom is een regelmatige oogcontrole voor mensen met diabetes van cruciaal belang om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen. Andere patiënten daarentegen ervaren een wazig of vervormd zicht. Kleuren kunnen ook minder helder lijken.
Bij vermoeden van DMO bij het oogfundusonderzoek zal een OCT-onderzoek uitgevoerd worden. Hiermee maakt men een soort scan (dwarsdoorsnede) door de verschillende lagen van het netvlies. Wanneer er vochtophoping en cystjes in de macula worden vastgesteld, spreken we van diabetisch maculair oedeem.
Het is ook belangrijk om het bewustzijn over diabetische retinopathie te vergroten, vooral onder mensen met diabetes. Vroegtijdige detectie, goede controle van de bloedsuikerspiegel en regelmatige oogonderzoeken kunnen helpen om het risico op deze ernstige oogaandoening te verminderen en het behoud van het gezichtsvermogen te bevorderen.
Diabetische retinopathie (DRP) wordt veroorzaakt door beschadiging van de bloedvaatjes van het netvlies als gevolg van diabetes (suikerziekte). Langdurige verstoring van de doorbloeding beïnvloedt het zien nadelig. Onder bepaalde omstandigheden kan dit zelfs tot blindheid leiden.
Om het ontstaan en het voortschrijden van de diabetische retinopathie te vertragen, is het voor diabetici belangrijk om de suikerspiegel goed op peil te houden. Eventueel helpen medicatie (onder vorm van tabletten of injecties van insuline) en een dieet. Het is belangrijk om het netvlies jaarlijks te laten controleren door een oogarts vóór klachten van slechtziendheid ontstaan. Zo wordt de aandoening tijdig opgespoord.
Behandeling van diabetescomplicaties in het oog
Niet-proliferatieve diabetische retinopathie
In dit stadium kan er nog zeer goed behandeld worden met behulp van laser om verdere achteruitgang te voorkomen. Het treedt vaak op zonder dat de patiënt klachten heeft waardoor het zo belangrijk is het netvlies preventief na te kijken. Indien de oogarts belangrijke diabetesveranderingen in het netvlies vaststelt, zal een fluo-angiografie worden uitgevoerd. Bij dit onderzoek wordt een contraststof ( fluoresceïne) via een ader in de arm ingespoten. Dan worden er foto’s gemaakt waardoor de beschadigde bloedvaten en de zones met zuurstoftekort in het netvlies worden opgespoord. Deze kunnen dan gepast behandeld worden.
Proliferatieve diabetische retinopathie
In sommige gevallen van proliferatieve diabetische retinopathie volstaat zelfs uitgebreide laserbehandeling niet meer om de ziekte in te dijken en moet er operatief (een vitrectomie) worden ingegrepen door de netvlieschirurg. Toediening van anti-vasculaire endotheliale groeifactor (anti-VEGF) medicijnen rechtstreeks in het oog remmen ook de groei van abnormale bloedvaten. Dit stadium moet zoveel mogelijk vermeden worden omdat er goede behandelingen beschikbaar zijn om het verloop van de ziekte te vertragen en verdere schade te voorkomen.
Diabetisch maculair oedeem (DMO)
Afhankelijk van het scherptezicht kunnen verschillende behandelingen mogelijk zijn. De behandeling van diabetisch maculair oedeem is gericht op het verminderen van de vochtophoping in de macula en het voorkomen van verdere schade. De behandelingen gaan van strikte opvolging van het DMO in combinatie met het verbeteren van de bloedsuikerspiegels tot injecties in de oogbol wanneer het scherptezicht bedreigd is. Zo zorgt men voor een toediening van anti-vasculaire endotheliale groeifactor (anti-VEGF) medicijnen rechtstreeks in het oog. Deze medicijnen helpen de bloedvaten te stabiliseren en de vochtophoping te verminderen. Daarnaast kan soms ook laserfotocoagulatie worden gebruikt om lekkende bloedvaten in het netvlies te behandelen. Deze procedure maakt gebruik van een gerichte laser om de beschadigde bloedvaten te verzegelen, waardoor het lekken van vocht wordt verminderd. Dit wordt echter steeds minder toegepast voor DMO.
Het is belangrijk op te merken dat de behandeling van DMO complex kan zijn en moet worden aangepast aan de specifieke behoeften van elke patiënt.
Naast medische behandelingen is het beheersen van diabetes zelf van cruciaal belang. Het handhaven van een gezonde levensstijl, inclusief een uitgebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging en het volgen van het behandelingsplan dat door de zorgverlener is voorgeschreven, kan helpen om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden en het risico op oogcomplicaties bij diabetes verminderen.
TIP om naar de consultatie te komen: Bij uw consultatie kan u dilaterende druppels in de ogen krijgen. U kan dan niet zelfstandig naar huis rijden. Zorg dus voor begeleiding of kom met het openbaar vervoer.
Onze specialisten in diabetescomplicaties in het oog
Maak een afspraak bij één van de Cadix oogartsen gespecialiseerd in diabetescomplicaties in het oog.
Dr. Cosemans Ine
Dr. Heremans Liesbet
